arrow_back

Dit zijn de twaalf oorlogs- en verzetsmonumenten in Alphen aan den Rijn


Grote bijeenkomsten om stil te staan bij Dodenherdenking zijn niet toegestaan, maar Alphenaren mogen individueel wel bij een van de monumenten in onze gemeente een bloemenhulde brengen. Waar staan de twaalf oorlogs- en verzetsmonumenten? Dat hebben we voor je op een rijtje gezet.

Alphen aan den Rijn telt twaalf oorlogs- en verzetsmonumenten ter nagedachtenis aan verzetslieden, vervolgden, burgerslachtoffers, Nederlandse militairen en burgerslachtoffers uit Nederlands-Indië die zijn overleden tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Soms in het bijzonder bedoeld voor bepaalde groepen, soms voor een bepaald deel van de gemeente.

Monumenten in de kern Alphen

Burgemeester Visserpark, Alphen

Het algemene oorlogsmonument van Alphen aan den Rijn staat in het Burgemeester Visserpark, tegenover het Oude Raadhuis. Op 4 mei 1949 werd dit Verzetsmonument onthuld. Het initiatief kwam van mr. A.J. Meijer. Het ontwerp komt van Prof. L.O. Wenckebach en stelt een jonge boer voor. Hij kijkt over zijn schouder naar het zuiden, waar de bevrijding vandaan komt. Aan de voet houdt hij een geweer. De mantel van de jonge boer staat voor het heimelijk verzet.

Joods monument, Laan der Continenten, Alphen

Voor het realiseren van dit Joods monument heeft Alphenaar Simon Speyer in 1987 de Stichting Herdenking Joodse Vervolgingsslachtoffers Alphen aan den Rijn 1940-1945 opgericht. Veel Alphenaren hebben financieel bijgedragen aan de totstandkoming van dit monument. De onthulling vond plaats in mei 1990. Dit werd gedaan door Martien Paats, toenmalig burgemeester van de gemeente Alphen aan den Rijn, en Simon Wiesentahl, die diverse nazioorlogsmisdadigers opspoorde en voor de rechter bracht. Hij was zelf een overlevende van de Holocaust.

Herinneringsbank voor bemanning vliegtuig Halifax in Alphen

Bij winkelcentrum De Herenhof staat een herinneringsbank. Het is een gedenkplaats voor de bemanning van de in 1944 neergestorte vliegtuig De Halifax. De Halifax was in de nacht van 16 op 17 juni in 1944 op de terugweg richting Engeland vanaf een bombardement in Duitsland. Het vliegtuig is onderweg aangeschoten en haalde de Noordzee net niet. De piloot probeerde een noodlanding te maken parallel aan de Oude Herenweg in Alphen. Daarbij had hij de Dijksloot ter hoogte van het winkelcentrum over het hoofd gezien. De Halifax boorde zich in de dijk en de zevenkoppige bemanning overleefde de crash niet.

Herdenkingssteen Oosterbegraafplaats, Alphen

Deze herinneringssteen is in opdracht van de Joodse Gemeente te Leiden vervaardigd. Oorspronkelijk was deze steen gemetseld in de buitenmuur van het washuisje aan de Aarkade en onthuld op 13 mei 1949. Na de ruiming van de begraafplaats is de steen in het voorjaar van 1964 overgebracht naar de Oosterbegraafplaats aan de Aarkade.

Indiëmonument aan de Prins Hendrikstraat/Hazeveld, Alphen

Dit monument is opgericht ter nagedachtenis aan acht medeburgers die tijdens de politionele acties in het voormalige Nederlands Indië om het leven zijn gekomen. Het is een initiatief van P. van Klink en J. Mens. Op 12 april 1997 is het monument onthuld door burgemeester Nico Schoof en mevrouw J. van Rijswijk-van Til, moeder van één van de gesneuvelden. Daarnaast herinnert het aan de Nederlandse militair Elias van der Horst, gesneuveld in 1951 bij de strijd in Korea. De bijgeplaatste steen is onthuld op 8 oktober 2007.

Zijgevel Bonifaciuskerk (noordzijde), Alphen

Een monument ter herinnering aan Zacharias de Korte, pastoor van de parochie Alphen aan den Rijn. In de nacht van 25 op 26 augustus 1944 werd De Korte gearresteerd op verdenking van het leveren van voedselbonnen aan onderduikers. Zacharias de Korte is overleden op 12 maart 1945 in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Het monument is gemaakt door Willem Harzing en onthuld op 4 mei 1947. Het stelt de Aanbidding van het Lam voor uit het bijbelboek Openbaring. Het Lam dat bloed en leven gaf voor ons mensen. Het geld voor het kunstwerk is door de parochianen bijeengebracht. In 1991 is in Bergen-Belsen een grafsteen geplaatst.

Andere kernen

Verzetsmonument Aarlanderveen

Het monument voor de oorlogsslachtoffers van Aarlanderveen werd in 1955 onthuld en staat naast de Hervormde kerk. Al snel na de bevrijding in mei 1945 werd in Aarlanderveen een comité opgericht dat zich ten doel stelde een oorlogsmonument op te richten. Na een huis-aan-huis inzameling werd, in afwachting van de plaatsing van een definitief monument, een voorlopig monument geplaatst in de vorm van een stenen kruis. Het kruis werd gemaakt door de plaatselijke metselaar Jan van Winkel.

In 1953 werd besloten op dezelfde plaats een definitief monument op te richten. Het monument is ontworpen en gemaakt door beeldhouwer A. Slinger. Aan de voorzijde staan de namen van de slachtoffers, alle drie omgekomen in een concentratiekamp in Duitsland. In het voetstuk zijn in een koker een oorkonde en gegevens over deze oorlogsslachtoffers ingemetseld.

Oorlogsmonument Benthuizen

In Benthuizen is geen oorlogsmonument voor gevallenen van de Tweede Wereldoorlog. Herdenkingen vinden op de begraafplaats plaats bij het monument voor P.N. van der Hoeven. Het is een gedenksteen van graniet waarop een tekst en het embleem van de Indiëgangers is aangebracht.

Oorlogsmonument Boskoop

De onthulling van het oorlogsmonument in Boskoop vond plaats op 4 september 1948. Op de linkerkolom staan de namen van Boskoopse militairen die op 10 mei 1940 zijn gesneuveld. Op de rechterkolom staan de namen van omgekomen Boskoopse verzetsmensen. In 2002 is een plaquette aan de voorzijde van het monument toegevoegd, ter gedachtenis aan vijf militairen die in het voormalige Nederlands-Indië om het leven zijn gekomen.

Oorlogsmonument Hazerswoude

Aan de Rijndijk in Hazerswoude staat een oorlogsmonument, opgericht in 1964. Het bestaat uit een zwarte gedenksteen en een natuurstenen zuil, omgeven door een bakstenen muurtje. Op de steen zijn de namen, sterfdata en plaatsen van overlijden van zeven gesneuvelde militairen en burgerslachtoffers aangebracht.

Monument Koudekerk aan den Rijn

Dit monument is allereerst opgericht voor de burgerslachtoffers van het bombardement op Koudekerk op 14 mei 1940 en militair P. H. Fluiter, die op dezelfde dag sneuvelde. Het is in november van datzelfde jaar nog onthuld. Later zijn daar namen van andere burgerslachtoffers en gevallen militairen in dienst 1940-1945 en na 1945 aan toegevoegd.

Herdenkingsmonument voor de gevallenen in Zwammerdam

Het gedenkteken was een initiatief van de illegaliteit, vrienden van de gevallenen, namens allen ingediend in augustus 1946 door Gert Vesseur. Het is een gedenknaald met een afbeelding van de Nederlandse vlag. Aan weerszijden van de zuil ligt een grafzerk met de namen van de gevallenen.

Bron: Nationaal comité 4 en 5 mei, Historische Vereniging Alphen aan den Rijn



Reacties