Beton is wereldwijd het meest gebruikte bouwmateriaal en is verantwoordelijk voor 5 procent van de CO2-uitstoot. Het verduurzamen van de betonketen heeft dus een enorme impact.

Niet alleen door de CO2-uitstoot terug te dringen, maar ook door schaarse grondstoffen te hergebruiken. Dat lukt alleen als alle spelers in de keten een bijdrage leveren. Die verantwoordelijkheid voelen we ook in Alphen aan den Rijn. Daarom ondertekenen verschillende Alphense ketenpartners op 30 oktober het Convenant Netwerk Betonketen Groene Hart. Vier van hen vertellen wat zij van de samenwerking verwachten.

Sytze Fokkema, Ingenieursbureau gemeente Alphen aan den Rijn
Rol in de keten: opdrachtgever 

'De gemeente Alphen aan den Rijn stimuleert ontwikkelingen die de circulaire economie bevorderen. Het betonconvenant is daarvan een goed voorbeeld. In onze bestekken komen extra bepalingen over het meer circulair verwerken van beton dat tijdens werkzaamheden vrijkomt, maar ook over het vergroten van de circulariteit bij nieuw beton en nieuwe betonproducten. Als opdrachtgever proberen we prikjes uit te delen waardoor partijen andere gereedschappen gaan gebruiken en anders gaan denken. Bijvoorbeeld door hen voordelen te geven als ze aantoonbaar hun milieuprestaties op orde hebben. De spelers die bij het convenant zijn betrokken, willen heel erg graag. Hen hoeven we bijna niet te prikkelen. Het is een ideaal scenario: ze lijken meer te kunnen en willen dan wij als gemeente eisen.

Het mooie van de betonketen is dat deze een vrij regionaal karakter heeft: de gemiddelde betoncentrale heeft een actieradius van 30 kilometer. De partijen in onze regio zijn over het algemeen niet verbonden aan grote bedrijven. Hierdoor kunnen ze zelfstandiger opereren en zich gemakkelijker onderscheiden. De impact die we samen voor onze regio creëren op het gebied van duurzaamheid, is daardoor groter. Ik hoop dan ook van harte dat nog meer bedrijven en gemeenten zich bij het convenant gaan aansluiten.'

Jan Willem Lahuis, Betonmortel Centrale Koudekerk (BCK), Koudekerk aan den Rijn
Rol in de keten: producent

'Betonmortel is een transparant product, gekocht op prijs en logistieke service. Maar ook duurzaamheid wordt een factor van belang. Aannemers willen met duurzaamheidsbewuste bedrijven werken. Bij ons is het begonnen met georganiseerder willen werken met grondstoffen en afval. Vanuit kostenoverwegingen, maar ook om ons terrein schoon te houden. Inmiddels doen we veel meer. Zo hergebruiken we restproducten uit andere industrieën om bindmiddel te maken en proberen we in het transport niet meer kilometers te maken dan nodig.

Het belangrijkste van circulair denken is om als producent, transporteur, verwerker en sloper samen na te denken over win-wins. De uitdaging is breder te denken dan je eigen product en klant: je moet ook nadenken over verantwoord gebruik van grondstoffen en een slimme inrichting van logistieke processen. Als we elkaar lokaal opzoeken en kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen, gaan we echte stappen maken. Hoewel we vaak dezelfde partners gebruiken, zijn we nog niet vanzelfsprekend met elkaar in contact. Daarom is het goed dat de gemeente ons samen aan tafel brengt. De bal ligt nu bij ons. Het convenant heeft alleen nut als we er na de ondertekening ook echt iets mee gaan doen. Laten we daar eerst op focussen in plaats van te proberen er zo veel mogelijk partijen bij te halen.'

Joris van der Meer, Aannemingsbedrijf Van der Meer, Benthuizen
Rol in de keten: verwerker 

'Je ziet dat betonmateriaal nog veel wordt afgevoerd of als fundering onder wegen wordt gestopt, maar dat is wellicht helemaal niet nodig. Betonklinkers kun je hergebruiken. Rioolbeton kun je een andere bestemming geven, bijvoorbeeld om obstakels te maken in een BMX-parcours of als element in een speeltuin. Ik vind het interessant om daarover met de partners in het convenant na te denken. Hoe kun je beton een tweede leven geven? Hoe kunnen we meer afzetmogelijkheden voor restproducten vinden? Dit begint al bij de productie van materialen.

Ik hoop dat we ideeën hiervoor in alle openheid gaan uitwisselen en gaan omzetten in actie. Dat zal in het begin best spannend zijn, omdat we soms concurrenten van elkaar zijn, of in een formele opdrachtgever-opdrachtnemer relatie zitten. Maar ik denk dat we allemaal wel zien wat de kracht is om het als sector én als regio samen te doen. Het is ook gewoon keihard nodig. Je ziet het klimaat veranderen. Het weer wordt steeds intensiever, de natuur is op een bepaalde manier aan het lijden. We kunnen ons daar niet afzijdig van houden. Zoveel mogelijk ketenpartners moeten daarom het convenant tekenen. We moeten massa creëren met regionale partijen, met als doel elkaar beter te gebruiken.'

Richard Vlasman, Vlasman, Alphen aan den Rijn
Rol in de keten: sloper 

'Slopers zijn al sinds de wederopbouw de beste recyclers ter wereld. Duurzaamheid is voor ons a way of life. Niet zozeer omdat we zulke idealisten zijn, maar vooral omdat ons bestaansrecht ervan afhangt. Beton koop je in principe één keer, daarna is het een kwestie van stukhakken en hergebruiken. Het percentage hergebruikt materiaal in de betonketen kan en moet omhoog. Daar is veel winst te halen, voor iedereen in de keten. De technieken om het te doen zijn er al sinds de jaren '80. We moeten dus niet doen alsof we het wiel opnieuw aan het uitvinden zijn. We moeten het gewoon gaan doen. 

Ik hoop dat het convenant voor een stroomversnelling gaat zorgen. Voor mij gaat het om afspraken maken en je daaraan houden. Meedoen om het meedoen heeft geen zin, dan verdoen we elkaars tijd. We moeten de lat hoog leggen. Dat zorgt ervoor dat partijen zich écht committeren. Over 20 centimeter beton springen kan iedereen, over 2 meter is andere koek. En ik vind dat we moeten handhaven en sanctioneren: belonen als het goed gaat en straffen als afspraken niet worden nagekomen. Anderen denken daar misschien anders over, maar ik geloof dat het anders niet werkt.'